DUANIN KABUL OLMASI İÇİN GEREKEN ŞARTLAR-DUANIN EDEP VE ADAPLARI

Mekanı ve zamanı olmayan bir ibadet varsa o da duadır. “Duanız olmasa Rabbim size ne diye değer versin” (Furkân/77) buyrulur. Dua ibadetin iliği, özüdür. Nerede ve ne halde olursak olalım dua, aracısız Allah Teala’ya yükselir. Ancak duanın kabul tesirini artırmak için olmazsa olmaz bir takım hususlara riayet edilmelidir. İşte ozaman Hz. Zekeriyya as gibi biz de Ben Rabbime ettiğim hiçbir duada mahzun ve bedbaht olmadım”(Meryem/4) diyeceğiz inşallah.

  Bunları şöyle sıralayabiliriz;

*Her şeyden önce  midemizde helal lokma ve helal kazanç üzerimizde helal kıyafet olmalı.

*Güzelce huşu ile temiz bir abdest alınmış olmalı.

*Kıbleye dönük olmalı, sanki gökten bir şey iniyormuşçasına avuçlar tevazuyla ve acziyetle açılmalı, yalvara yakara gönlün en derinliklerinden gelerek hudu ve huşuyla sessizce dua edilmeli. “Rabbinize yalvara yalvara ve için için dua edin. Çünkü o, haddi aşanları sevmez.” (A’râf/55)

Enes (ra) dedi ki; "Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) dua ederken ellerini öyle kaldırdı ki, koltuk altlarının beyazlığını gördüm."(Buhari, İstiska 21)

*Duaya mutlaka“euzu- besmele” çekilerek Allah’a hamd ve Rasul’üne salavat ile başlanmalı

*İlk adım olarak tevbe ve istiğfar yapılmalı, günahlardan pişmanlık duyarak, içi acıyarak tevbe etmeli.

*Duadan evvel mutlaka içinde “İsm-i Azam”ı barındıran “Esmaül Hüsna” okunmalıdır.

 En güzel isimler Allah’ındır; bu güzel isimlerle O’na dua edin, O’nun isimleri hakkında doğru inançtan sapanları kendi başlarına bırakın. Onlar yaptıklarının cezasını çekecekler! (Araf/180) ayetinden de anlaşıldığı üzere Rabb-i Rahim’imize isimleriyle yalvarıp yakardığımızda ellerimizi boş çevirmekten haya edecektir.

*Duanın kesin kabul edileceğine inanarak dua edilmeli, duadan asla bıkkınlık gösterilmemeli, Adeta yitirilen bir hazine gibi duanın peşine düşülmelidir. “İnsan hayra dua ettiği gibi, şerre de dua etmektedir. İnsan, pek acelecidir.” (İsra11)  “Sizden herhangi biriniz ‘dua ettim de kabul olunmadı’ diyerek acele etmediği sürece duası kabul olunur.” (Tirmizî, Deavât, 12)

*Duayı duygusuz bir şekilde  yarım ağızla yapmamalı ve duanın icabet bulmasında süre ne kadar uzarsa uzasın duada ısrarcı olmalı.

*Allah'ın her duaya icabet ettiğine gönülden iman etmeli ve duada umutsuz bir kalple eller açılmamalı.

*Secdede dua edilmeli.  "Kul Rabbine en ziyade secdede iken yakın olur, öyle ise (secdede) duayı çok yapın." Müslim, Salat 215, (482); Ebû Davud, Salat 152, (875).

* Duanın kesin kabul edileceğinin belirtildiği zaman ve saatleri gözetmeli, özellikle farz namazlardan sonra,  Cuma gün ve geceleri,Bayram gün ve geceleri, Ramazan-ı Şerif, Zilhicce'nin on günü, Beraat, Miraç ve Kadir geceleri, gecenin son üçte biri, yağmur inzâl edilirken, Kabe görüldüğü vakit…‘Gece yarısı ve farz namazlardan sonra yapılan dua müstecaptır’ (Tirmizî, Deavât, 80) "Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: "Her gece, Rabbimiz gecenin son üçte biri girince, dünya semasına iner ve; "Kim bana dua ediyorsa ona icabet edeyim. Kim benden bir şey istemişse onu vereyim, kim bana istiğfarda bulunursa ona mağfirette bulunayım" der. " Rivayetin Müslim'deki bir vechi şöyle: "Allahu Teala gecenin ilk üçte biri geçinceye kadar mühlet verir. Ondan sonra yakın semaya inerek şöyle der: "Melik benim, Melik benim. Kim bana dua edecek?" (( Buhari, Tevhid 35, Teheccüd 14, Daavat 13, Müslim,Salatu'1-Müsafırin 166, (758); Muvatta, Kur'an 30, (1,214); Tirmizi, Daavat 80, (3493); Ebû Davud, Salat 311, (1315)).

*Ezanla Kamet arasında dua yapılmalı. "Ezanla kaamet arasında yapılan dua reddedilmez (mutlaka kabule mazhar olur.)" "Öyleyse, dendi, "ey Allah'ın Resûlü, nasıl dua edelim?" "Allah'tan, dedi, dünya ve ahiret için afıyet isteyin!" (Ebû Davud, Salat 35,521; Tirmizi, Salat 46, 216, Daavat 138,3588, 3589).

 

*Kişinin kendisine dua ettiği gibi anne,babasına, yakınlarına ve tüm mü’minlere dua etmeli. "İcabete mazhar olmada gaib kimsenin gaib kimse hakkında yaptığı duadan daha sür'atli olanı yoktur."Tirmizi, Birr 50, (1981), Ebû Davud, Salat 364, (1535); Müslim, Zikr 88, (2733); Buhari, Mezalim 9

*Darlık zamanında dua edildiği gibi bolluk zamanlarında da duayı ihmal etmemeli.  “İnsana bir zarar dokunduğu zaman, Bize dua eder; sonra tarafımızdan ona bir nimet ihsan ettiğimizde, der ki: "Bu, bana ancak bir bilgi(m) dolayısıyla verildi." Hayır; bu bir fitne (kendisini bir deneme)dir. Ancak çoğu bilmiyorlar.” (Zümer/ 49)

****

*“Darda kalanların, kendisine yalvardıkları zaman duasını kabul eden ve onları sıkıntıdan kurtaran kim?” (Neml/62)

*“ Sen de sabah akşam O'nun rızasını isteyerek Rablerine dua edenlerle birlikte sabret. Dünya hayatının (aldatıcı) süsünü isteyerek gözlerini onlardan kaydırma. Kalbini Bizi zikretmekten gaflete düşürdüğümüz, kendi 'istek ve tutkularına (hevasına)' uyan ve işinde aşırılığa gidene itaat etme.”( Kehf 28)

*De ki: "Ben gerçekten, yalnızca Rabbime dua ediyorum ve O'na hiç kimseyi (ve hiçbir şeyi) ortak koşmuyorum." (Cin 20)

*  ''Bana dua edin ki size icabet edeyim. Bana ibadet etmeyi kibirlerine yediremeyenler alçalmış olarak cehenneme gireceklerdir" buyurdu." (Gafır 60).

***

 "Kime dua kapısı açılmış ise ona rahmet kaıları açılmış demektir. Allah'a taleb edilen (dünyevi şeylerden) Allah'ın en çok sevdiği afiyettir. Dua, inen ve henüz inmeyen her çeşit (musibet) için faydalıdır. Kazayı sadece dua geri çevirir. Öyle ise sizlere dua etmek gerekir. " Tirmizi, Daavat 112, (3542).

* "Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: "Yeryüzünde, masiyet veya sıla-i rahmi koparıcı olmamak kaydıyla Allah'tan bir talepte bulunan bir Müslüman yoktur ki Allah ona dilediğini vermek veya ondan onun mislince bir günahı affetmek suretiyle icabet etmesin. " Tirmizi, Daavat 126, (3568).

*  "(Allah'ın kabul ettiği) üç müstecab dua vardır, bunların icabete mazhariyetleri hususunda hiç bir şekk yoktur. Mazlumun duası, müsafirin duası, babanın evladına duası."  Tirmizi, Birr 7, (1906); Cennet 2, (2528), Daavat 139, (3592); Ebû Davud, Salat 364, (1536); İbnu Mace, Dua 11, (3862).

ZÜBEYDE MERYEM ŞAKAR /İLAHİYATÇI-YAZAR